Back محاكم التفتيش الرومانية Arabic Римска инквизиция Bulgarian Římská inkvizice Czech Roman Inquisition English Inquisición romana Spanish تفتیش عقاید رومی Persian Inquisition romaine French Rimska inkvizicija Croatian Inkuisisi Roma ID Romeinse inquisitie Dutch
| Enghraifft o'r canlynol | endid a fu  |
|---|---|
| Math | tribiwnlys eglwysig, Chwilys |
| Daeth i ben | 1908 |
| Dechrau/Sefydlu | 21 Gorffennaf 1542 |
| Sylfaenydd | Pab Pawl III |
| Rhagflaenydd | Papal Inquisition |
| Olynydd | Cynulleidfa Gysegredig y Swyddfa Sanctaidd |
| Rhiant sefydliad | Chwilys, Llys y Pab |
Cyfundrefn o dribiwnlysoedd yn yr Eglwys Babyddol oedd y Chwilys Rhufeinig a ddatblygwyd gan yr Esgobaeth Sanctaidd yn ail hanner yr 16g. Roedd yn rhan bwysig o'r Gwrth-Ddiwygiad yn Ewrop.
Sefydlwyd yn 1542 gan y Pab Pawl III, a phrif arweinydd y Chwilys oedd y Cardinal Giovanni Pietro Carafa, a ddaeth yn Bab Pawl IV yn 1555. Yn ystod ei deyrnasiad byr yn bennaeth ar yr Eglwys Gatholig, fe greodd Pawl IV yr Index Librorum Prohibitorum neu'r rhestr o lyfrau a waherddir, fe wrthododd i Iddewon Rhufain rhag mynd i unrhyw fan o'r ddinas y tu allan i'r geto, a fe orchmynai Il Braghettone i beintio dillad ar ffigurau noeth Michelangelo yng Nghapel Sistine.
Achos enwocaf y Chwilys Rhufeinig oedd rhoi'r seryddwr Galileo ar brawf yn 1633. Yn holl hanes y Chwilys, cafodd mwy na 50,000 o unigolion eu rhoi ar brawf. Yn 1858, y Chwilys oedd yn cyfrifol am gipio Edgardo Mortara, bachgen Iddewig o Bologna a gafodd ei fedyddio heb ganiatâd ei rieni.